BINNENLANDS GEADOPTEERD.BE

Feedback op de conceptnota nieuwe regelgeving betreffende het invoeren van gewone adoptie in een jeugdhulptraject door Geadopteerd.be

​

Geadopteerd.be: wie zijn we

Geadopteerd.be is een organisatie voor en door geadopteerden en wil opkomen voor de belangen van volwassen Belgisch binnenlands en Sous-X[1] geadopteerden. Geadopteerd.be streeft ernaar om een netwerk voor haar doelgroep uit te bouwen, de stemmen van de volwassen binnenlands en Sous-X geadopteerden te verenigen en te vertegenwoordigen op verschillende niveaus en de taboes omtrent adoptie te doorbreken.

Hiervoor steunt geadopteerd.be op drie cruciale beginselen. Een eerste beginsel focust op de rechten van geadopteerden die centraal staan binnen de werking van Geadopteerd.be. Een tweede basis behandelt de belangenverdediging en empowerment van geadopteerden. Tot slot wil Geadopteerd.be een laagdrempelige organisatie zijn waarbij elke geadopteerde terecht kan voor adoptie-gerelateerde vragen.

 

 

Feedback van Geadopteerd.be op de conceptnota voor nieuwe regelgeving betreffende het invoeren van gewone adoptie in een jeugdhulptraject

Het initiatief om pleegkinderen die in aanmerking komen voor gewone adoptie in een omkaderende wettekst vast te leggen is positief. Een eigen gezin, vast contact, de mogelijkheid om flexibel te beslissen in functie van het kind en de situatie het kind zich een beetje ‘minder anders’ laten voelen, zijn allemaal positieve elementen die pleegkinderen sterker kunnen maken voor de toekomst. Maar we praten hier over kwetsbare jongeren die in hun jonge leven al heel wat hebben meegemaakt. En omdat adoptie geen toverwoord is, willen wij als Belgisch binnenlands geadopteerden enkele aandachtspunten formuleren zodat er meer garanties en ondersteuning voor deze kinderen kunnen aangeboden worden

 

1. Adoptie zonder toestemming

Een adoptie zonder toestemming van de biologische ouders voelt altijd aan als een mislukking en is een beslissing die met de nodige diepgang en zorg genomen moet worden. Het is niet alleen een gedwongen afstand van de ouder, maar ook het kind wordt, zonder eigen impact op de beslissing, gedwongen van zijn biologische roots gescheurd.

​

Vandaag wordt al grondig maatschappelijk onderzoek  gedaan naar de leefsituatie van kandidaat adoptie-ouders. De biologische ouders krijgen een verslag waarom ze niet meer waardig zijn juridisch de dagdagelijkse ouders te zijn van het kind, maar wat zijn de voorwaarden opdat een kind ‘adoptabel’ is? Er staat in de tekst geen verwijzing naar de minimumcriteria waaraan het kind moet voldoen om adoptabel te zijn. Naast de psychosociale elementen zijn er objectieve criteria die gebruikt kunnen worden: wordt er verwacht dat het kind tot 18 in pleegzorg  zal blijven? Is er geen enkele band is met de biologische ouders? Is de reden van dit ontbrekend contact bekend (bvb moeder opgenomen in instelling, ouders niet vindbaar, ...)? Wordt verwacht dat deze situatie zal wijzigen? Zijn er andere familieleden (grootouders, oom/tante) die het kind kunnen opvangen/adopteren? ... Het lijkt ons niet onmogelijk om een lijst aan minimum criteria op te stellen.

​

Adoptiekinderen hebben vaak een extra antenne voor een ‘gevoel van afwijzing’. Het is volgens ons dan ook zeer belangrijk om de vooronderzoeken van de biologische ouders,  het kind zelf en de pleegouders zeer goed voor te bereiden en te begeleiden met het kind. Het kind mag niet de speelbal worden van de verschillende belangen en spanningen die hieromtrent kunnen bestaan. Het kind zou dus optimaal, steeds op zijn tempo volgens de leeftijd, mee betrokken moeten worden bij het nadenken over de stap naar adoptie. En als het kind de adoptie niet aanvoelt of duidelijk geen heil ziet in een adoptie, zou hier speciale aandacht aan moeten besteed worden. Ook al is er een veto en hoorrecht vanaf 12 jaar, het gaat over de kinderen, de jongeren zelf, dus ze moeten eerlijk en transparant in het proces betrokken worden, vanzelfsprekend rekening houdend met de leeftijd van het kind en diens maturiteit om dit soort zaken te begrijpen.

​

Het is echter niet duidelijk in de tekst wie het kind bij het vormen van zijn mening gaat begeleiden. Ook niet of mogelijke zussen en broers mee gehoord worden.

 

En daarom wenst Geadopteerd.be dat

• Er duidelijke minimum criteria vast liggen om te bepalen wanneer kinderen effectief als  ‘adoptabel’ kunnen gezien worden

• Het kind op zijn tempo en volgens zijn leeftijd, mee betrokken wordt bij het nadenken over de stap naar adoptie. Het duidelijk is wie deze rol op zich neemt. Idealiter, de pleegzorgbegeleider die een neutrale rol in dit proces moet innemen.

 

2. Link met afstammingsfamilie open houden en moeilijke zoektochten vermijden

In de tekst is er een verwijzing naar gewone adoptie en niet naar volle adoptie om de erkenning van de geschiedenis van het kind te behouden. Dit is een positieve insteek en is belangrijk voor het kind: je hebt van je biologische ouders het leven gekregen en met je pleeg/adoptie ouders leef je samen. Beiden zijn belangrijk!

​

• Van je bio-ouders krijg je je genen mee: je uiterlijk, je sterke en zwakke punten, je medisch paspoort maar ook angsten en trauma’s worden doorgegeven. Je bent als persoon +-50% je moeder en +- 50% je vader. De hierbij horende existentiële loyauteit mag niet onderschat worden, zelfs als je je bio-logische ouders nooit ontmoet hebt.

• Je pleeg/adoptie-ouders gaan de uitdaging aan om al deze biologisch meegekregen elementen tot bloei te laten komen door een kansvolle opvoeding in een stabiele omgeving.

​

Nergens in de tekst wordt er echter een proces vastgelegd om de link van het kind met zijn biologische roots te garanderen.

​

• Er is geen garantie ingebouwd dat het kind contact kan nemen/houden met zijn biologische ouders: wat als de biologische ouders verhuizen, naar het buitenland gaan, overlijden ...? Hoe gaat het kind/volwassene snel, als het daar nood aan heeft, contact kunnen hebben met zijn bio-ouders? Hoe wordt dit beheerd? Een betere garantie zou moeten ingebouwd worden dan het huidige inzagerecht in het adoptie-dossier voor Binnenlandse geadopteerden. In het huidige systeem is het niet uitzonderlijk is dat bij opvraging van een adoptiedossier wordt vastgesteld dat het dossier onvolledig of zelfs verdwenen was (en dit op verschillende niveaus). In elk dossier zou een minimum aan vastgelegde gegevens degelijk moeten ingevuld worden waarbij ook familie-elementen (half-broers/zussen, ooms en tantes, grootouders, ...) mee opgenomen worden, naast de feitelijk adoptie-onderbouw (reden van adoptie zodat goed begrepen kan worden wat de oorzaak van deze beslissing was, ...).

• Ook staat in de tekst nergens vermeld dat bij adoptie alle mogelijkheden moeten uitgezocht worden om broers en zussen (of de contacten ertussen) samen te houden bij adoptie. Bij scheiding van broers en zussen zou dit bijkomend degelijk moeten onderbouwd worden en in het dossier verantwoord moeten worden. Een nieuwe breuk met de oorspronkelijke biologische familieleden kan immers aanleiding geven tot een bijkomend trauma en mogelijke bindingsangst bij latere relaties versterken.

• Hoe wordt gegarandeerd dat de gewone adoptie behouden blijft en niet wordt omgezet in volle adoptie waardoor de link formeel toch nog verbroken wordt?

​

In ons dagelijks leven worden we al dan niet bewust geconfronteerd met het verplicht traceerbaar maken van de herkomst van producten en diensten . In onze voeding, bij geneesmiddelen, .... van alles wensen we de details van oorsprong te kennen of te kunnen terugvinden. Laten we dit element dan niet zomaar verloren laten gaan voor het meest kostbare van onze samenleving: de jongeren. Hun roots, geschiedenis verzwijgen, doen de feiten niet verdwijnen. De enorme groei aan zoektochten van geadopteerden en donorkinderen bewijst dat er nood aan is, dat mensen hun geschiedenis willen kennen.

 

En daarom vraagt Geadopteerd.be dat

• Een up-to-date (gehouden) dossier waarbij de biologische ouders efficiënt kunnen worden opgezocht indien de geadopteerde daar nood aan heeft en waarbij standaard en specifiek situatie-gebonden elementen worden opgenomen, met garantie dat dit dossier niet kan verdwijnen. Geadopteerd.be wil meewerken om aan deze minimum gegevenslijst op te stellen.

• Broers & zussen (in contact) samen gehouden worden zodat deze jongeren ook deze afstammingsband niet verscheurd zien.

• De gewone adoptie nooit kan omgezet worden in volle adoptie.

 

 

3. Adoptie nazorg

Uiteraard is het belangrijk voor de adoptieouders en het pleeg/adoptiekind dat de pleegzorgbegeleider ook de vaste contactpersoon blijft bij adoptie, zoals vermeld in de tekst. Deze persoon kent het kind, de oorspronkelijke en huidige situatie en zorgt voor stabiliteit bij de begeleiding.

 

Maar ‘het-geadopteerd-zijn’ stopt niet na 18 jaar, het is een levenslange band. Het feit dat je als kind in de zit en/ wordt, . Als kind en tiener, heb je zorg, opvoeding, opleiding, ontwikkeling en steun nodig. Vragen en mogelijke problemen komen vaak later in het leven, getriggerd door andere levensgebeurtenissen zoals geboorte van eigen kinderen, overlijden van nabije familieleden (bio of adoptie), erfelijke ziektes,... Deze impact is vaak emotioneel en roept veel vragen op bij de geadopteerde met betrekking tot zijn identiteit, eigenheid, verhaal, ... Dit vraagt vaak om gespecialiseerde professionele hulp (niet elke psycholoog is gespecialiseerd en/of opgeleid voor adoptie/pleegkind-begeleiding) en kost geld. Een budget dat niet bij iedereen zo maar voor het grijpen ligt maar wel noodzakelijk is voor het welzijn van deze pleeg/geadopteerde ‘kinderen’.

 

 

Een overzicht van enkele mogelijke kosten (indicatief):

• Een uur psycholoog: 50 euro. Gezien de context waarbij mogelijk identiteitscrisis, trauma-verwerking, depressie, ... komt kijken, is dit niet haalbaar met 4 terugbetaalde sessies per jaar maar een traject van verschillende maanden, misschien zelfs jaren. 1 jaar, 2 keer per maand: 1200 euro per jaar.

• Een degelijke DNA test in een ziekenhuis : 850 euro

• Genealogisch onderzoek: 500 euro

• Begeleiding bij zoektochten: ondoordachte en impulsieve initiatieven op sociale media leiden vaak tot drama’s.

• Begeleiding/bemiddeling na eerste contacten: onderschat de impacten van de nieuwe contexten van de verschillende families niet.

• Etc.

 

Daarom stelt Geadopteerd.be voor als ontbrekende factor in het voorstel:

• Financiële ondersteuning voor nazorg bij adoptie. De mentale last moet het adoptie kind/volwassene zelf dragen,  een financiële tegemoetkoming in de kosten voor  nazorg (psycholoog, therapie, DNA onderzoek, terug-contact-moment etc)  kan helpen om de effecten van de adoptie draaglijker te maken.  Is het een idee zijn om de fiscale tegemoetkoming die adoptieouders krijgen voor gemaakte kosten bij een adoptie-initiatief door te trekken in een of andere vorm naar nazorg voor de  geadopteerde?

• Dit zou ook zinvol zijn voor alle kinderen die langduring in pleegzorg hebben vertoefd.

 

4. Bijkomende bedenkingen van Geadopteerd.be

• De insteek van het initiatief moet steeds zijn om degelijke betrokken ouders te zoeken voor het kind, niet omgekeerd: ouders die het kind kansen en een warme familiale context bieden waar het zijn eigen sterktes kan laten uitgroeien.

 

Benoît & Debora

 

[1] Sous-X: kinderen van moeders die in Frankrijk anoniem zijn gaan bevallen en nadien terug naar België over gebracht zijn